Хөлдөлт , түлэгдэлтийн үед авах анхны тусламж

  • Хэвлэх

Тодорхойлолт: Түлэгдэлт нь өндөр температур, химийн бодис, цахилгаан гүйдэл, цацраг туяа, дулааны нөлөөгөөр арьсны давхаргууд болон эд эрхтэн гэмтэхийг хэлнэ. Түлэгдэлтэнд яаралтай анхны зөв тусламжийг үзүүлээгүйгээс гоо сайханд муугаар нөлөөлөх ба халдвар орж, шингэн ихээр алдсанаас амь насанд хүрэх аюултай. Tүлэгдсэн хүн өөрийн гарын алганы хэмжээнээс том талбайг хамран түлэгдсэн үед заавал эмнэлэгт хандах ёстой.

Түлэгдэлт
Өндөр температур, халууны үйлчлэлийн улмаас арьс, эд эрхтэн гэмтэхийг түлэгдэл гэнэ.
Түлэгдэл 4 зэрэгтэй.
1.Арьс улайна, хавагнана, хорсож өвдөнө
2.Цэврүү үүснэ, өвдөлт маш их, халдвар үүснэ
3.Арьс үхэжнэ, зумрана, хар тав үүснэ
4.Арьсны бүх давхарга, зөөлөн эд, булчин, яс түлэгдэнэ

Түлэгдэл -үхжил
Түлэгдлийн улмаас үүсэх үхжил 2 янз
Анхдагч үхжил –түлэгдсэн даруйд халууны үйлчлэлээр шууд арьс, зөөлөн эд үхжих
Хоёрдогч үхжил –түлэгдсэн хэсгийн цусан хангамж алдагдсанаас болж, хэсэг хугацааны дараа / хэд хоног / арьс зөөлөн эд үхжих

 

Түлэгдэл –түлэгдлийн талбай
Түлэгдлийн талбайг тооцох аргууд
1.Алганы дүрэм–алганы хэмжээ хүний биеийн гадаргын нэг %тай тэнцэнэ
2.Ёстийндүрэм-түлэгдлийн талбайг тооцохдоо толгой, хүзүү 9%, дээд мөч тус бүр 9%, доод мөч тус бүр 18%, их биеийн урд хэсэг 18%, ар нуруу 18%, салтаа бэлэг эрхтэн хавь 1%гэх мэт.
3.Блохины арга – биеийн гадаргын 1%, биеийн өндөртэй = гэж тооцно.

Түлэгдлийн үед авах анхны тусламж
- Түлэгдсэн хэсгийг хүйтэн ус гоожуулан угааж хөргөнө–нэлээд хугацаагаар
- Өвчин намдаах эм уулгана
- Тусламж үзүүлэгч гараа сайн угаана
- Наалдсан эдийг салгах оролдлого бүү хий
- Элдэв тос, гурил, гель, техникийн тос бүү түрх
- Үүссэн цэврүүг бүү оролд
- Түлэгдлийн талбай том бол эмнэлэгт хүргэ
- 2-3–р зэргийн түлэгдэлтэй бол эмнэлэгт хүргэ

Хөлдөлт
Хүйтний нөлөөллөөр биеийн арьс, гүний эдэд, эрхтэнд хэсэг газрын өөрчлөлт илрэхийг хөлдөлт гэнэ.
Хүйтний нөлөөллөөр судас агшиж, цус урсахаа байж, бөлөн үүсч, эд эрхтэн тэжээлээ алдан үхэжнэ.
Хөлдсөн үе мөч маш хүйтэн,өнгө нь цайж хатуурсан, мэдрэхүйн үйл ажиллагаа алдагдсан байна.

Хөлдөлт –үе шат

1.Арьс цайж хатуурах боловч, гэссэний дараа судас өргөссөнөөс,улайж хавагнана.
2.Жижиг үений хөдөлгөөн хязгаарлагдаж, хөдөлгөхөд өвдөлттэй, арьс хатуурч цайрсан байна.Цэврүү үүснэ.
3.Хөлдсөн хэсэгхүйтэн, эрс хатуурсан байна. Том, том цэврүүнүүд үүснэ. Арьс үхэжнэ.Өөх булчин хүртэл гүнзгий шархлаа үүснэ. Спиртийн сорил сөрөг байна.
4.Яс, үендээ хүртэл гүн хөлдөлт үүснэ.Гэссэний дараа арьс харлана, хатна, үхэжнэ.

Хөлдөлтийн үед үзүүлэх анхны тусламж

Аажим дотроос нь гэсгээх – хөлдсөн мөчийг дулаан хучиж, гялгар уут углаад 5–6 цагийн турш бүлээн жин тавих
Хөлдсөн мөчийг уламжлалт аргаар гэсгээх–хүйтэн усанд дүрээд аажим усны температурыг нэмж, иллэг хийх
Идэвхитэй аргаар бүлээн усанд гэсгээх–халуун устай ваннанд 30–45 минутын турш дүрнэ. Усны температур 38-40 орчим хэм байвал зохино.
Эмнэлэгт хүргэнэ.

Урьдчилан сэргийлэлт

    Нийгмийн зүгээс:сургалт сурталчилгаа, анхны тусламжийг зөв үзүүлж сурах, цаг алдалгүй эмнэлэгийн тусламжинд хандах зэрэг нь ач холбогдолтой. Түүнчлэн бүх нийтийн хамарсан архидалттай тэмцэх, эмзэг бүлгийн хүмүүсийн орон байрны нөхцөлийг сайжруулах, хүйтний улиралд аялал зугаалга, биеийн тамирын арга хэмжээг явуулахдаа сайтар бэлтгэл хангасан байх.

    Хувь хүний зүгээс:дасан зохицох чадвараа сайжруулах, биеэ чийрэгжүүлэх, хувцас хоолоо тохируулах, архи тамхи, мансууруулах хорт зуршлаас ангид байж ажил амьдралаа зөв зохион байгуулах нь чухал. Ялангуяа хүйтэн сэрүүн нөхцөлд удаан хугацаагаар ажиллахад гутлаа маш сайн тохируулаж өмсөх нь зүйтэй.